Column: De Toekomst
Op het terrein voor het monumentale pand staan tientallen auto’s geparkeerd. Pendelbusjes brengen bezoekers vanuit de vakantieparken Pagedal in Stadskanaal en Emslandermeer in Vlagtwedde naar de Scheemdermeersterweg.
Ondanks regen en harde wind is er een gezellige drukte. Jong en oud is hier, vol verwachting: Ze gaan op expeditie, ontdekken De Graanrepubliek, de strokartonfabriek, het communisme in Groningen, de prachtige omgeving. En ze ontdekken kunst en muziek. Grasnapolsky.
De fotograaf loopt onopvallend over het terrein. Schiet foto’s van de menigte met op de achtergrond de theatraal verlichtte gevel van de majestueuze fabriek. En denkt terug aan jaren eerder toen hij hier ook was ..
Het terrein is stil en verlaten. In de lege machinekamer ligt het karkas van een roofvogel op de vloer. Botjes liggen tussen de duizenden glassplinters. De wind heeft vrij spel. Een boom groeit door het stalen frame van het dak van het verzendlokaal. Een prachtig decor voor de foto’s die hij wilde maken. De grootste ruïne van Nederland .. een plek vol weemoed.
Ooit gold strokarton als het goud van oost Groningen. Florerende fabrieken en werk voor iedereen. Boeren verbouwden graan. Ze hadden een restproduct: stro. In de Toekomst werd het stro verwerkt tot karton. De schoorsteen van de Toekomst rookte. Er was werk, geld, stro. Mensen kwamen van heinde en verre om het te zien. Hoe het was om in de toekomst te zijn. Dat was een andere tijd. De toekomst is niet meer wat het was.
60 jaar na de bouw stopten de machines van de fabriek met draaien. De Toekomst kon de stijgende personeelskosten en de internationale concurrentie niet langer aan. Het gebouw werd verlaten. De Toekomst werd verwaarloosd. Het wisselde meerdere keren van eigenaar. Het werd gebruikt als opslagplaats van oude graafmachines. Vandalen kwamen de Toekomst vernielen. Ze gooiden stenen door de ruiten. Een enkele winter woonde er een kraker, verder stond het leeg.
De grond was vuil. In het dak zat asbest. Leegstand, vocht en de tijd deden haar verwoestende werking. Vroeger gaf de Toekomst hoop. Nu was het een leegstaande fabriek in een verlaten omgeving.
Er zijn verschillende pogingen geweest om de Toekomst een nieuw leven in te blazen. Er was een leerwerktraject om de fabriek te renoveren. Er kwamen bestemmingsplannen met grote ideeën over wat de Toekomst zou kunnen worden.
De fotograaf denkt terug aan de presentatie van de plannen van Stichting Blue Events. Een watereducatiecentrum moest het worden. Een gesjeesde projectontwikkelaar probeerde de nuchtere Oldambtsters met andere ogen naar hun omgeving te laten kijken: “Kijk die rij bomen langs de Oude Rijksweg! En daar de bosschages langs de oprit A7! En aan overkant van de snelweg het Midwolder bos! We staan hier gewoon op een open plek midden in het bos ..!”
Stichting Peerd voerde een theaterstuk op waar duizenden op af kwamen. Stichting Groninger Landschap kreeg veel publiciteit met haar plannen. Trendwatcher Adjiedj Bakas hield er een congres.
En toen was daar Koen Meijer. Hij en Patrick Beijk willen de voormalige strokartonfabriek helemaal verbouwen tot belevingspark, festivalterrein, hotel, versmarkt en waterpark.
De fotograaf geniet van de eigenzinnige liedjesschrijver Meindert Talma. Luistert naar de populaire harpist Rémy van Kesteren. Maar wordt het meest enthousiast van de huidige beheerder van de Toekomst: de veelkleurige Gerrit Blaauw. ‘Ik ben de enige in de wereld die woont, werkt en leeft in de toekomst!’
Door: Jos Schaafsma
