Wist je dat (4): Udema’s molen in Ganzedijk een lange familiegeschiedenis heeft?
Oldambt – In deze zomervakantie zoekt OldambtNu.nl weetjes voor je uit met betrekking tot het Oldambt. We duiken in de geschiedenis, bijzondere plekken en evenementen uit onze regio. Heb jij een leuk onderwerp waar wij onderzoek naar moeten doen? Tip ons via redactie@oldambtnu.nl en wie weet, zoeken we het voor je uit!
Aan de westzijde van het Zijldiep in Ganzedijk staat Udema’s molen, een achtkante stellingmolen die sinds april 2024 buiten gebruik is gesteld vanwege de matige toestand van één van de roeden. De koren- en pelmolen, eigendom van de gemeente Oldambt, werd in 1868 gebouwd in opdracht van Antonie Josephus (Lubberts) Nieland. Hij kocht destijds de ruïne van een in 1854 gebouwde molen die door brand verloren was gegaan.
(lees verder onder de foto)
In de loop der jaren kende de molen meerdere eigenaren. In 1890 werd Eltjo Dates Rentema eigenaar, gevolgd door zijn zoon Tunjes Rentema in 1918. In 1925 nam diens zoon Date Rentema het over, die de molen tot aan zijn overlijden in 1946 in bedrijf hield. Op 1 november van dat jaar kocht Jan Udema de molen. Zijn eigen molen in de Kroonpolder was in april 1945 door oorlogshandelingen onherstelbaar vernield. Jan’s zoon, Willem Hendrik Udema, heeft ook nog met de molen gewerkt, tot de verkoop in 1961 aan de toenmalige gemeente Finsterwolde.
(lees verder onder de foto)
De molen werd in de jaren daarna meerdere keren gerestaureerd. Zware stormen in november 1972 en april 1973 veroorzaakten aanzienlijke schade, waarna herstel volgde door de firma Roemeling & Molema. Vanaf 1974 werd de molen weer in gebruik genomen, nu door vrijwillige molenaars. Tot 1987 was dat Theo J. Gibcus, daarna Gerda Koster, die tot op hoge leeftijd actief bleef en in 2016 assistentie kreeg van Michel Steemers, één van de huidige molenaars.
(lees verder onder de foto)
Oorspronkelijk was de molen uitgerust met zelfzwichting. Tegenwoordig zijn de 19,50 meter lange roeden Oudhollands opgehekt, waarvan één roede is voorzien van het fokwieksysteem (een verbetering van de wieken van een windmolen, ontworpen om het rendement te verhogen). De molen werd lange tijd informeel “De Hoop” genoemd, maar sinds 24 november 2013 draagt hij officieel de naam Udema’s molen, ter ere van de voormalige eigenaar.
Naast het malen van graan en pellen van gerst werd de molen de afgelopen decennia ook gebruikt voor de opleiding van nieuwe vrijwillige molenaars.
Lees ook:
– Wist je dat (1): De stations van Winschoten, Scheemda en Bad Nieuweschans een rijke historie hebben
– Wist je dat (2): Winschoten een echte molenstad is?
– Wist je dat (3): De kerk (1515) van Scheemda en haar verdwenen voorganger
