Burgemeester Sikkema over ondermijning: “Je herkent het sneller dan je denkt”
Oldambt – De landelijke campagne ‘Vreemd of Verdacht?’ is onlangs opnieuw van start gegaan. Met deze campagne wil de overheid inwoners bewuster maken van ondermijnende criminaliteit. Misdaad die zich vaak ongemerkt afspeelt, maar grote gevolgen heeft voor onze veiligheid en leefbaarheid. Ook in de gemeente Oldambt is dit onderwerp zeer actueel. Burgemeester Cora-Yfke Sikkema legt uit wat ondermijning is, waarom het zo’n risico vormt en wat inwoners kunnen doen als ze iets verdachts zien.
Ondermijning is het vermengen van de onderwereld met de bovenwereld: criminelen misbruiken legale bedrijven, vergunningen en panden om illegale activiteiten mogelijk te maken. Daardoor vervagen normen, raakt crimineel geld en gedrag verankerd in onze samenleving en neemt veiligheid, leefbaarheid en vertrouwen in de rechtsstaat af. Je kunt het zien als het constante gebeuk van georganiseerde criminaliteit op de maatschappij. Volgens burgemeester Cora-Yfke Sikkema speelt dat niet alleen in grote steden.
“Het klinkt misschien als iets wat ver van ons bed is, maar ondermijning komt ook in Oldambt voor,” zegt Sikkema. “Denk aan een leegstaand pand waar toch vaak mensen komen, een dak dat ’s winters opvallend sneeuwvrij blijft, witte busjes die in het donker spullen inladen of een kroeg die altijd open lijkt maar waar nauwelijks klanten zijn. Soms gaat het om drugsteelt, soms om witwassen of illegale prostitutie. Wat deze situaties gemeen hebben, is dat crimineel geld of gedrag zich vermengt met onze gewone samenleving.”
Gevaar voor de buurt
De risico’s van ondermijning zijn groot, benadrukt de burgemeester. “We sluiten woningen of panden niet zomaar; dat doen we om de openbare orde en veiligheid te herstellen,” legt ze uit. “In zulke panden kan sprake zijn van brandgevaar, explosiegevaar, wapens of uitbuiting. En de zogenaamd ‘onschuldige plantjes van de buurman’ zijn vaak onderdeel van een groter crimineel netwerk. Als er ruzie ontstaat of een oogst mislukt, gaat dat het vaak om veel geld dat verloren gaat, Wraakacties vinden dan soms opeens plaats in jouw omgeving. Dat wil niemand.”
Sikkema benadrukt dat het sluiten van panden bedoeld is om rust terug te brengen in de buurt. “We willen dat inwoners zich veilig voelen. Je moet hier kunnen wonen, ondernemen en opgroeien zonder bang te hoeven zijn voor de invloed van criminaliteit.”
Campagne ‘Vreemd of Verdacht?’
Vanaf september draait de tweede fase van de landelijke campagne ‘Vreemd of Verdacht?’ opnieuw op televisie en online. De campagne helpt mensen na te denken over signalen van georganiseerde criminaliteit en stelt de vraag: is dit vreemd, of verdacht?
Uit onderzoek blijkt dat veel mensen wel iets vreemds zien, maar niet de link leggen met criminaliteit of niet weten wat ze ermee moeten doen. De eerste fase van de campagne liet zien dat bewustwording werkt: Meld Misdaad Anoniem ontving toen 526 meldingen van mogelijk ondermijnende activiteiten, tegenover 120 in dezelfde periode een jaar eerder – een stijging van 29 procent.
“Dat laat zien hoe belangrijk het is dat mensen alert zijn en durven melden,” zegt Sikkema. “Ook in Oldambt merken we dat inwoners bewuster worden van wat ze zien.”
Actieve aanpak in Oldambt
De aanpak van ondermijning is in Oldambt een duidelijke prioriteit. In 2024 voerde de gemeente samen met politie, FIOD en de Arbeidsinspectie ongeveer 25 integrale controles uit. Dat leidde tot de sluiting van 15 woningen op basis van de Opiumwet, de sluiting van één café vanwege zorgen over wapens en het intrekken van meerdere vergunningen.
“We werken daarin nauw samen met onze partners,” vertelt Sikkema. “Daarnaast trekken we als Groningse gemeenten samen op onder de noemer De Groninger Norm. Zo voorkomen we dat criminelen eenvoudig een gemeente verderop gaan. Door beleid en controles op elkaar af te stemmen, maken we het hen moeilijker.”
Ook binnen de gemeentelijke organisatie is er veel aandacht voor signalering. “We organiseren trainingen en bewustwordingssessies voor onze medewerkers, zodat zij weten waar ze op moeten letten,” aldus Sikkema.
Melden helpt en mag anoniem
Inwoners kunnen zelf veel betekenen in de strijd tegen ondermijning. “Zie je iets dat niet klopt? Meld het,” zegt Sikkema. “Dat kan bij de politie, via de gemeente of volledig anoniem bij Meld Misdaad Anoniem. En anoniem is ook écht anoniem: je hoeft geen naam of telefoonnummer te geven. Dat wordt soms verward met aangifte doen, maar een melding is puur een signaal waar wij mee aan de slag kunnen.”
Mensen twijfelen vaak of ze het wel goed doen of zijn bang voor represailles. “Die angst begrijp ik, maar je kunt het niet fout doen,” benadrukt de burgemeester. “Ook dubbele meldingen zijn waardevol. Soms zijn juist meerdere meldingen over hetzelfde adres of voertuig de sleutel tot succes. En als je twijfelt, kun je altijd eerst vertrouwelijk in gesprek met de wijkagent of iemand van de gemeente.”
Achter de schermen
Na een melding lijkt het soms stil te blijven, maar dat betekent niet dat er niets gebeurt. “We onderzoeken alle meldingen zorgvuldig,” vertelt Sikkema. “Vanwege privacy en bewijsvoering kunnen we niet altijd laten weten wat we doen, maar achter de schermen wordt er veel uitgezocht. Soms maandenlang. Uiteindelijk kan dat leiden tot een inval, sluiting of intrekking van een vergunning. Alles begint met die eerste melding.”
De burgemeester benadrukt dat elke melding telt: “We krijgen wekelijks tientallen signalen en pakken die direct op. De pakkans wordt steeds groter, ook dankzij de samenwerking met onze partners.”
Samen voor een veilige gemeente
“Gelukkig hebben de meeste mensen in Oldambt niets met criminaliteit te maken,” besluit Sikkema. “Maar alert zijn kunnen we allemaal. Kijk om je heen, stel vragen, durf te melden. Zo houden we Oldambt veilig, leefbaar en vrij van criminele invloeden.”
Verdachte situatie gezien?
Meld het bij de politie (0900-8844), via de gemeente Oldambt, of anoniem bij Meld Misdaad Anoniem (0800-7000). Meer informatie en herkenbare signalen vind je op www.houdmisdaaduitjebuurt.nl.
