Straten van Oldambt: Communistische verzetsstrijders geëerd met eigen straat
Finsterwolde – Rijdend of lopend door Oldambt heb je je vast wel eens afgevraagd waar sommige straatnamen precies vandaan komen. Deze zomer duikt OldambtNu in de verhalen achter de straatnamen in Oldambt.
Het einde van de Tweede Wereldoorlog is dit jaar 77 jaar geleden. Maar bij veel ouderen zullen de gebeurtenissen van toen nog altijd scherp op het netvlies staan. Ze zullen zich herinneren hoe klasgenoten, buren en familieleden zomaar op een dag verdwenen en nooit meer terugkwamen. Ze herinneren zich de beschietingen, de angst in de ogen van hun ouders en het gevaar dat altijd op de loer lag. Maar ook het intense geluk van de bevrijding zullen zij nooit vergeten.
Voor deze mensen voelt het waarschijnlijk niet als bijna 80 jaar geleden. De oorlog is op één of andere manier nog altijd in hun leven aanwezig. Zeker bij oud-verzetsstrijders en hun nabestaanden heeft de oorlog hun sporen nagelaten. De verzetsstrijders, die ervoor kozen om met gevaar voor eigen leven te strijden voor een bevrijd Nederland.
Communistisch verzet
Mannen zoals Engel Etsko Nap, Hendrik Schwertmann, Harm Jan Siemons, Jan Haken en Jans Pals. Vijf jonge mannen uit Finsterwolde, die lid waren van de CPN (Communistische Partij Nederland), waardoor zij hun leven al niet zeker waren. De communisten waren een belangrijk doelwit van de Duitsers, die in hen een groot gevaar zagen. Maar dat weerhield de inwoners van Finsterwolde er niet van om zich actief met het verzet bezig te gaan houden. Zo raakten Nap, Pals, Siemons, Haken en Schwertmann, samen met enkele dorpsgenoten, betrokken bij het uitgeven van het illegale blad Noorderlicht. Een daad van verzet met grote gevolgen, want de Duitsers kwamen er achter.
In totaal worden negen inwoners van Finsterwolde opgepakt, vanwege hun betrokkenheid bij Noorderlicht. Nap, Pals, Siemons, Haken en Schwertmann worden gevangen gezet. Ze worden naar Kamp Amersfoort gebracht en weten niet of ze Finsterwolde ooit weer terug zullen zien. Als in mei 1945 de oorlog is afgelopen zijn alleen Jan Haken en Hendrik Schwertmann teruggekeerd. De andere zeven arrestanten overleven de oorlog niet, waaronder Jans Pals en Harm Jan Siemons. Op 5 juni 1942 komt Pals om het leven in de Duitse plaats Niederhagen, slechts 24 jaar oud. Siemons overlijdt in kamp Neuengamme op 23 oktober 1942. Hij overlijdt op 41-jarige leeftijd, volgens de overlijdensakte aan een maag-darmontsteking. Ook Engel Etsko Nap zal nooit weer terugkeren in Finsterwolde. Hij komt, net als de andere mannen, via Amersfoort terecht in Kamp Buchenwald. Daar sterft hij, volgens een Duitse overlijdensakte vanwege hartfalen als gevolg van een infectie in de knie. Nap is dan 32 jaar oud.
Broers in het verzet
Wat het nog tragischer maakt, is dat ook Engels oudere broer Etsko de oorlog niet overleeft. Ook hij is zeer actief in het verzet en betrokken bij Noorderlicht. Een paar maanden na zijn broer komt Etsko in Kamp Amersfoort terecht. Engel is dan al in Buchenwald overleden. Op 21 november 1942 overlijdt ook Etsko, als gevolg van uitputting in Kamp Amersfoort, slechts 45 jaar oud.
In Finsterwolde zijn Nap, Pals, Siemons, Haken en Schwertmann ook bijna 80 jaar na dato niet vergeten. Net als andere opgepakte verzetsstrijders worden zij in hun dorp geëerd met een straat. Vanwege hun heldhaftige daden en de tragische afloop. Een eigen straat is dan wel het minste wat deze mannen verdienen.
Ken jij nog meer bijzondere straatnamen in Oldambt? Tip ons via redactie@oldambtnu.nl
