Brandwonden Stichting: “Puberjongens lopen het grootste risico op vuurwerkletsel”
Landelijk – Puberjongens zijn het vaakst slachtoffer van een vuurwerkincident. Deze conclusie trekt arts-onderzoeker Daan van Yperen, verbonden aan het brandwondencentrum Rotterdam en aan de afdeling traumachirurgie van het Erasmus MC, naar aanleiding van zijn onderzoek naar vuurwerkletsel. Het viel hem op dat de meeste slachtoffers jonge jongens zijn: 50% van alle slachtoffers is jonger dan 16 jaar, en 90% is man.
Het afsteken van vuurwerk is voor deze tieners geëindigd met brandwonden, letsel aan hun handen of aan hun ogen. Van Yperen: ‘Vuurwerkletsel bepaalt voor deze jongens de (on)mogelijkheden voor de rest van hun leven. Op het gebied van werk, sport of relatie. De impact van een vuurwerkongeval kan dus enorm zijn.’
Milan Knol
Dat weet ook een van de populairste YouTubers op dit moment: Milan Knol, die meewerkt aan de preventiecampagne die de Nederlandse Brandwonden Stichting start. Met zijn YouTube kanaal bereikt hij 1,34 miljoen abonnees, dit zijn vooral middelbare scholieren. Milan was als puber zelf ook betrokken bij een vuurwerkincident: ‘Toen ik 13 was stak ik, in de kerstvakantie, vuurwerk af voor mijn huis. Een jongen van een jaar of 11 kwam naar me toe en vroeg mij om zijn vuurwerk ook aan te steken.
Hij had een groot stuk bruin vuurwerk in zijn hand wat ik nog nooit had gezien. Toen ik het aanstak met mijn aansteeklont ontplofte het gelijk in de handen van de jongen. Ik weet nog dat zijn handen zwart waren. Meer heb ik niet gezien, want ik rende naar mijn moeder voor hulp. Ze vloog naar buiten, maar de jongen was al weg. We hebben hem nooit meer gezien. Ik vraag me nog steeds af hoe het met hem is afgelopen.’
Helft slachtoffers is omstander
Van Yperen onderzocht, onder begeleiding van zijn copromotor traumachirurg Kees van der Vlies en samen met het Erasmus MC, het Oogziekenhuis Rotterdam en het Maasstad Ziekenhuis, alle patiënten in regio Zuidwest-Nederland die zich tijdens de jaarwisseling van 2017-2018 hadden gemeld met vuurwerkletsel op de Spoedeisende Hulp van de 12 regioziekenhuizen of bij het Brandwondencentrum in Rotterdam.
Naast het feit dat veel jonge jongens slachtoffer zijn, laat het onderzoek ook zien dat de helft van de ongevallen is veroorzaakt door het vuurwerk van een ander, en de andere helft door eigen gedrag. Van Yperen: ‘Vuurwerk maakt iets roekeloos los bij mensen. Het nodigt uit tot onveilig gedrag. Bijvoorbeeld het gooien van vuurwerk naar elkaar en omstanders, of het vasthouden van aangestoken vuurwerk in je hand.’
Preventievlogs
Daarom is Van Yperen blij met het initiatief van de Nederlandse Brandwonden Stichting om dit jaar een aparte campagne te ontwikkelen voor deze tieners. ‘Soms zie je dat door vuurwerk een toekomstdroom in één nacht in duigen valt. En word je geen piloot of topsporter. Dat raakt me. Deze vloggers spreken dezelfde taal als de pubers waar wij ons zorgen over maken. Ik hoop echt dat de jongeren zich hierdoor aangesproken voelen en weten hoe ze vuurwerk veilig kunnen afsteken.’
Milan: ‘Ik wil met mijn vlog de aandacht vragen voor het veilig afsteken van vuurwerk: Weten wat je afsteekt, en nooit afsteken vanuit je hand! Dat heb ik geleerd toen ik 13 was. En ik hoop dat mijn volgers dit van me willen aannemen.’
Wat heb je nodig?
Een vuurwerkbril (ook als omstander), een aansteeklont en een lanceerstandaard. Een plastic tas om je vuurwerk in te bewaren. Die vat niet snel vlam én kan je uit je hand laten vallen. Uiteraard steek je alleen legaal vuurwerk af.
Hoe houd je het veilig?
Tip 1: Draag geen brandbare kleding (nylon) en draag geen jas met wijde zakken of een capuchon. Ook een sterretje kan een grote brandwond veroorzaken wanneer het klem zit tussen jas en trui.
Tip 2: Afstand! Gebruik voor het afsteken een aansteeklont en hou altijd minimaal 8 meter afstand van het vuurwerk. Let daarbij ook op de windrichting en bijvoorbeeld bomen.
Tip 3: Steek nooit vuurwerk af vanuit je hand en gooi geen vuurwerk naar mensen of dieren.
Tip 4: Lees overdag al de gebruiksaanwijzing. We zien vaak dat er ongelukken gebeuren doordat het te donker is om te lezen. Dan staat bijvoorbeeld het vuurwerk ondersteboven. Weten wat je afsteekt voorkomt dit.
Tip 5: Steek vuurwerk dat niet afgaat nooit opnieuw aan en maak vuurwerkafval goed nat voor je het opruimt.
